Jaaroverzicht 2018: met vallen en opstaan

2018 was niet bepaald een voorspoedig jaar voor Aanpak Ring Zuid. Vlak voor de zomer werd bekend dat het project twee à drie jaar langer duurt. Een maatregel om de vertraging in te lopen, een gedeeltelijke ‘zomerstremming’ van de ringweg, moesten we op het laatste moment afblazen. Eerder was ook al het inschuiven van de Helperzoomtunnel mislukt. De zinderende zomer deed het asfalt smelten en regenval zorgde voor het wegspoelen van een deel van het talud van de tijdelijke weg. In de herfst werd aangekondigd dat er een commissie is benoemd om problemen tussen opdrachtgever en opdrachtnemer op te lossen. Vlak voor de kerstvakantie presenteerde de commissie haar aanbevelingen onder de noemer: Waar een wil is, komt een weg.

Het jaaroverzicht 2017 kreeg de titel ‘De Aanloop’. Voor het jaar 2018 kiezen we voor ‘Met vallen en opstaan’.

Terugkijkend op 2018 is er ondanks de tegenvallers ook het een en ander gebeurd. Op de zuidelijke ringweg is tussen het Europaplein en het Julianaplein de tijdelijke weg in gebruik genomen. Bij de Brailleweg is de bypass zo goed als klaar. Bij de Laan Corpus den Hoorn én bij Driebond is een zandlichaam gebouwd als ondergrond voor de toekomstige opritten. Het viaduct bij het Vrijheidsplein is gerenoveerd. Op verschillende plekken is nieuw asfalt aangebracht. En daarnaast zijn er allerlei kleinere werkzaamheden uitgevoerd.

Vanzelfsprekend hadden we op dit moment verder willen zijn dan waar we nu staan. We gaan in 2019 de draad weer oppakken en hopelijk kunnen we een deel van de vertraging weer inhalen.

Waar een wil is, komt een weg

De ombouw van de zuidelijke ringweg gaat twee à drie jaar langer duren dan we hadden verwacht. “Dat is een tegenvaller voor de stad, de omwonenden, de bedrijven en de weggebruikers”, reageerde Ton Swanenberg, directeur van het project Aanpak Ring Zuid. “Samen met de aannemer gaan we op zoek naar mogelijkheden om tijd terug te winnen.”

Vertraging

In juni werd bekend dat de zuidelijke ringweg niet in 2021, maar in 2023/2024 klaar is. Een maatregel om de vertraging in te lopen, een 'zomerstremming', moesten we helaas afblazen. Het idee was om gedurende de zomer de ringweg deels af te sluiten, om in versneld tempo damwanden in te slaan voor de bouwkuip van de verdiepte ligging. Er was niet voldoende zekerheid dat deze klus veilig en beheerst kon worden uitgevoerd.

Eisen

De stagnatie komt vooral doordat er nog geen definitief ontwerp voor de hele ombouw is. Aannemer Combinatie Herepoort moet de weg niet alleen bouwen, maar op basis van het Tracébesluit ook tot in detail ontwerpen. Dit is een enorme klus. “Als opdrachtgever beoordelen wij of de ontwerpen van de aannemer voldoen aan de gestelde eisen”, legt Marco Sanders uit. Hij is omgevingsmanager van het project Aanpak Ring Zuid. “Maar we verschillen van mening over de interpretatie van een aantal eisen. Voordat de aannemer de ontwerpen kan afronden, moeten we eerst overeenstemming bereiken over de eisen.” Omgevingsmanager Bert Kramer van Combinatie Herepoort: “De discussie gaat er bijvoorbeeld ook over dat wij vinden dat je soms moet kijken naar de gedachte àchter de eis. Voor de bereikbaarheid is bijvoorbeeld als eis gesteld dat op de ringweg altijd in beide richtingen twee rijstroken beschikbaar zijn. Wellicht zijn er mogelijkheden om de bereikbaarheid op een andere manier te garanderen.”

Planning

Doordat het definitieve uitvoeringsontwerp nog ontbreekt, is het nu niet mogelijk een planning te geven voor het vervolg. Het opstellen van een planning is een ingewikkelde klus, omdat de ombouw bestaat uit allerlei deelprojecten, die nauw met elkaar samenhangen. Combinatie Herepoort bekijkt de mogelijkheden om werkzaamheden, bijvoorbeeld die van de zomerstremming, opnieuw in te passen. Aanpak Ring Zuid vindt het belangrijk om voldoende zekerheid over de planning te hebben voordat deze naar buiten wordt gebracht. Die zekerheid is er dit moment nog niet.

Commissie-Hertogh

In september is een commissie gevormd die moet helpen uit de impasse te komen. De leden van de commissie zijn aangedragen door Aanpak Ring Zuid en Combinatie Herepoort. Het gaat om mensen die veel kennis en ervaring hebben op het gebied van grote infrastructurele projecten, maar op enige afstand van het project staan. De commissie staat onder leiding van prof. dr. ir. M.J.C.M. Hertogh.  De commissie heeft eind december haar aanbevelingen gepresenteerd. Ze ziet voldoende aanleiding om door te gaan met de uitvoering van het project binnen het huidige contract en geeft zeven aanbevelingen om het project weer op koers te laten komen. De komende periode voeren Aanpak Ring Zuid en Combinatie Herepoort onder leiding van prof. Hertogh gesprekken over de uitvoering van de aanbevelingen. Begin april 2019 worden de uitkomsten en een plan van aanpak verwacht. Ondertussen gaan de voorbereidende werkzaamheden buiten door.

Schipperen met ruimte op de ringweg

Voor de bouw van de verdiepte ligging is het nodig een deel van de huidige zuidbaan van de ringweg af te breken. Toch moet het verkeer tijdens de werkzaamheden door kunnen rijden. Daarom hebben we de ringweg aan de noordkant een stukje uitgebouwd met een tijdelijke weg. Dat maakt het mogelijk het verkeer op de ringweg op te schuiven. Op de voormalige noordbaan en de uitbouw daarvan is genoeg ruimte voor twee rijstroken in beide richtingen.

Bouw tijdelijke weg noordbaan

Het verkeer vanaf het Europaplein richting het Julianaplein rijdt sinds juli op een tijdelijke weg op de noordbaan. De bouw van de tijdelijke weg begon in april. Op drie plekken hebben we naast de ringweg extra viaducten gebouwd: bij de Hereweg, de Esperantokruising (Helperzoom) en het Oude Winschoterdiep. Bij de Meeuwerderbaan is de ruimte van de oprit Oosterpoort benut. Deze oprit hebben we in maart gesloopt. De vrije linksafstrook vanaf afrit Hereweg richting DUO, ook wel bekend als de ‘ambtenarenlus’, moest vanwege de aanleg van de tijdelijke weg met vervroegd pensioen.

Overlast

Omwonenden hebben vanaf half maart tot eind april veel geluidsoverlast ondervonden, vooral ter hoogte van de Meeuwerderbaan. Hier hebben we de voormalige oprit gesloopt, geluidsschermen vervangen en gezaagd en gebeiteld in beton. Veel luidruchtige werkzaamheden moesten we in de nacht uitvoeren, om het verkeer op de ringweg veilig te laten doorrijden. Uit gesprekken met omwonenden is ons duidelijk geworden dat de grens van wat acceptabel is, hier werd bereikt, dan niet overschreden. We gaan bekijken hoe dit beter kan.

Snelheid

Aanvankelijk was de snelheid op de tijdelijke weg op de noordbaan beperkt tot 50 km/uur, omdat het nieuwe asfalt nog niet stroef genoeg was. In november konden we de maximumsnelheid omzetten naar 70 km/uur. Om de constructie van de tijdelijke weg te beschermen tegen schadelijke UV-straling, hebben we in november UV-doeken opgehangen.

Werkzaamheden

Tussen de tijdelijke weg en het verkeer op de zuidbaan ligt nu een soort eiland. In november hebben we dit deel van de weg geasfalteerd. In de laatste weken van 2018 slopen we hier een deel van een doosconstructie onder de ringweg.

Nachtelijk kabaal bij de Brailleweg

In mei was het ’s nachts een kabaal van jewelste in de omgeving van de Brailleweg. Gedurende tien nachten lang werd zo’n 200 meter aan damwanden ingetrild. De damwanden waren nodig voor het bouwen van de bypass bij de A28, die eind 2018 zo goed als klaar is.

Bij de ombouw van de zuidelijke ringweg verdwijnen de verkeerslichten op het Julianaplein. Hier komen de A28 en de A7 samen. Onderdeel van het nieuwe Julianaplein is een nieuw en groter viaduct van de A28 over de Brailleweg, met een op- en afrit naar de stad. Om dit nieuwe viaduct te kunnen bouwen, heeft de aannemer ruimte nodig. Daarom hebben we ter hoogte van de Brailleweg een tijdelijke omleiding (‘bypass’) aangelegd voor het verkeer op de A28. Ook komt hier een tijdelijke hulpbrug. Zodra het verkeer over de bypass rijdt, kunnen we het oude viaduct slopen. Op die plek bouwen we daarna gefaseerd een nieuw viaduct met op- en afritten. In februari werden de omwonenden geïnformeerd over de werkzaamheden om de bypass te bouwen.

’s Nachts werken

“De damwanden die worden aangebracht, zijn nodig voor de bypass”, legde Marcel Kampman van Combinatie Herepoort in mei uit. “Tijdens het werk moeten we de A28 en de Brailleweg deels afsluiten. Dit zijn belangrijke verkeersaders voor Groningen. Door ’s nachts te werken, zit de stad overdag niet op slot. Tegelijkertijd letten we op de leefbaarheid voor omwonenden en nemen we maatregelen om de overlast te beperken.” Een voorbeeld daarvan was het ‘hoogfrequente trilblok’ waarmee de kraanmachinist werkte. Marcel: “Hiermee kan hij het aantal trillingen steeds aanpassen en heel precies werken. Daardoor is de wrijving tussen damwanden zo laag mogelijk en dat scheelt lawaai.” Direct aanwonenden kregen een hotelovernachting aangeboden.

Overlast

Uit metingen ter plekke bleek dat het geluid van de werkzaamheden in de nachten net binnen de wettelijke normen bleef. Desondanks lag een groot deel van de omwonenden wakker van de werkzaamheden. Het hielp ook niet mee dat het erg warm was voor de tijd van het jaar, waardoor veel mensen met de ramen open wilden slapen. Via de website en Facebook hebben we veel klachten ontvangen. Om de overlast te beperken, is de planning gewijzigd. Door op een vrijdagnacht langer en op een zaterdag extra te werken, waren uiteindelijk niet dertien, maar elf nachten nodig.

Tevredenheidsonderzoek

Na de zomervakantie hebben we een enquête gehouden onder omwonenden van de Brailleweg over de communicatie rond de werkzaamheden. Gemiddeld gaven de respondenten de communicatie een 6,7. Het onderzoek leverde veel informatie op om de communicatie te verbeteren.

Burendag

Op de nationale Burendag in september hebben we meegedaan aan activiteiten in De Wijert-Noord, de wijk die het meest te lijden heeft gehad van de nachtelijke werkzaamheden. We zijn met veel omwonenden in gesprek geweest. Zo’n 300 bezoekers kregen gratis snacks en friet.

Inschuiven Helperzoomtunnel mislukt

Het hemelvaartweekend begon met een fikse tegenvaller voor Aanpak Ring Zuid. Het op zijn plek schuiven van de Helperzoomtunnel kon op het laatste moment niet doorgaan. Uit een proef bleek dat de grond zich heel anders gedroeg dan op basis van alle onderzoeken en berekeningen was verwacht.

Nieuwe verbinding

De Helperzoomtunnel wordt een verbinding voor auto’s, fietsers, bussen en hulpdiensten tussen Helpman/Coendersborg en de wijken aan de oostzijde van het spoor (Europapark, De Linie en De Oosterpoortbuurt). Vrachtwagens mogen er niet doorheen. De tunnel komt in de plaats van de spoorwegkruising bij de Esperantostraat, die om veiligheidsredenen moet sluiten. De Helperzoomtunnel komt in het verlengde van de Helper Brink en sluit aan op de Duinkerkenstraat.

Bouw

De bouw van de Helperzoomtunnel begon in 2017. Het deel van de tunnel dat onder het spoor komt, is op de bouwplaats naast het spoor gebouwd. Aan het begin van 2018 lag de bouw van de tunnelmoot mooi op schema. Tot mei 2018 werkte de aannemer aan de buitenwanden van de tunnel en het dek. In april en mei moest de Helperzoom twee maanden dicht om de aansluitingen van de tunnel op de weg klaar te maken.

Bodemonderzoek

Na het hemelvaartweekend heeft de aannemer aanvullend bodemonderzoek gedaan. Op de bouwplaats zijn aanvullende sonderingen en boringen gedaan, grondmonsters genomen en zeefproeven, verdichtingsproeven en plaatdrukproeven gedaan. In het laboratorium is de potklei en het zand onderzocht. Eind 2018 waren de bodemonderzoeken klaar. Op basis van de uitkomsten van de onderzoeken gaat de aannemer het ontwerp finetunen. Het streven is de tunnel in 2019 alsnog op zijn plek te schuiven.

De nieuwe ring krijgt vorm - van west naar oost

In 2018 is op verschillende plekken een begin gemaakt met de bouw van de nieuwe ringweg. Een overzicht van west naar oost.

Oprit Corpus den Hoorn

Bij de voetbalvelden van Velocitas, naast de huidige oprit van de A7, ligt sinds het voorjaar een grote berg zand. Dit zandlichaam vormt de basis voor de nieuwe oprit vanaf het Stadspark richting Drachten. Eerst hebben we een sloot gedempt, een grondwal verwijderd en de riolering aangepast. Daarna hebben we laag voor laag het zand gestort. Aan de zijkanten van elke laag zand zijn witte ‘big bags’ geplaatst ter versteviging. De berg zand is hoger gemaakt dan de uiteindelijke hoogte, omdat het zand moet inklinken. Ook hebben we extra zand aangebracht om dit proces te bevorderen. Nadat het zand voldoende is ingeklonken, gaan we verder met het aanbrengen van de riolering, de wegfundering en het asfalt. Tot slot gaan we de weg afwerken.

Vrijheidsplein

Bij het Vrijheidsplein, het grote verkeersplein bij de Gasunie, hebben we in de laatste maanden van het jaar het viaduct gerenoveerd. De oude betoncoating hebben we weggestraald en een nieuwe coatinglaag aangebracht. In 2019 ronden we de renovatie af. Daarna kan het viaduct weer jaren mee.

Verdiepte ligging

Toen in mei het treinverkeer was stilgelegd, hebben we onder het spoor bij de Esperantokruising damwanden ingetrild. Dat deden we via een sleuf tussen de noordelijke en zuidelijke baan van de ringweg. De damwanden zijn de eerste van een ‘muur’ van damwanden rond de bouwkuip van de verdiepte ligging.

Nieuwe afrit Europaweg-Bornholmstraat

Van augustus tot eind dit jaar werkten we in de oude skivijver bij de Europaweg, achter de reclamezuil van IKEA. We hebben hier maatregelen getroffen om het bestaande persriool onder de vijver te beschermen. Op deze plek komt de nieuwe afrit van de zuidelijke ringweg naar de Europaweg en de Bornholmstraat.

Nieuwe op- en afritten Eemspoort/Driebond

In het voorjaar en in augustus hebben we zand aangebracht voor de toekomstige oprit vanaf de Osloweg naar de zuidelijke ringweg. Het zand ligt nu in te klinken.

Omfietsen voor een nieuwe ringweg

De werkzaamheden in de buurt van de ringweg gaan ook aan fietsers niet ongemerkt voorbij. Fietspaden langs en bij de ringweg moesten voor korte of langere tijd dicht of zijn zelfs helemaal afgesloten. Zo zijn er heel wat extra fietskilometers afgelegd.

Fietspad Kempkensberg

In januari is het fietspad vanaf de Hereweg richting DUO langs de Kempkensberg voor meerdere jaren dichtgegaan. Het fietspad is niet meer sociaal veilig sinds er een metershoog scherm naast staat. Het scherm is een van de maatregelen die we hebben genomen om het leef- en voedselgebied van de vleermuizen in de buurt van de ringweg in stand te houden. Ook moet het scherm voorkomen dat de bomen in het Sterrebos beschadigd raken. Vanwege de vleermuizen is verlichting in de buurt van het scherm niet toegestaan.

‘Gouden’ fietstunnel

Tot teleurstelling van veel fietsers uit het zuiden van de stad ging in maart het ‘gouden’ fietstunneltje definitief dicht. Dat was nodig om de tijdelijke weg op de noordbaan te kunnen bouwen. Het tunneltje dankte zijn naam aan de goudkleurige wandbedekking, al wordt ook beweerd dat de naam te maken had met de hoge aanlegkosten. Het tunneltje liep onder de zuidelijke ringweg door en verbond de wijk De Linie met de Oosterpoort. Fietsers kunnen de ringweg nu passeren bij de Verlengde Lodewijkstraat en bij het Oude Winschoterdiep. Wanneer de verdiepte ligging klaar is, kunnen fietsers op dit punt over de zuidelijke ringweg heen rijden.

Fietspad Zuiderbegraafplaats

In augustus ging het fietspad langs de Zuiderbegraafplaats na anderhalf jaar weer open. In en langs deze fietsverbinding tussen de Hereweg en de Maaslaan zijn de afgelopen tijd allerlei kabels en leidingen verlegd. Amper hadden de fietsers de geopende route weer gevonden, of we moesten alweer een hek op het pad plaatsen. Begin oktober ging het fietspad opnieuw dicht, nu voor vier weken, om de vleermuisschermen te vervangen en UV-doeken op te hangen. Dat dit verbaasde reacties opriep, begrijpen we. Om het leed enigszins te verzachten, hebben we in een ochtendspits appels uitgedeeld aan fietsers op de Hereweg. Dit onder het motto ‘even door de zure appel heen bijten’. Eind oktober ging het fietspad opnieuw open.

Extreem weer speelt ombouw ringweg parten

Aanhoudende vrieskou, extreme hitte, hevige regenval – het weer liet zich in 2018 niet onbetuigd. Dat had ook effect op het werk aan de zuidelijke ringweg.

Russische beer

Eind februari en begin maart werd ons land getroffen door aanhoudende vrieskou uit het oosten. Deze ‘Russische Beer’ dwong de aannemer op verschillende plekken het werk neer te leggen. Het meest zichtbare effect was dat het fietstunneltje tussen de Meeuwerderweg en de H.L. Wichersstraat langer open bleef. Die zou op 5 maart dicht gaan, maar het was te koud voor de werkzaamheden. Aan het eind van de maand, toen de beer naar het oosten was teruggedreven, viel alsnog het doek voor het ‘Gouden tunneltje’.

Extreme hitte

In de tweede helft van juli zuchtte Nederland onder een langdurige hittegolf met extreem veel zon. Groot was dan ook de verbazing van menig automobilist toen op de tijdelijke weg op de noordbaan ineens strooiwagens reden. Nee, niemand had last van een zonnesteek. Met het strooien van zout probeerden we te voorkomen dat een lange voeg in het verse asfalt zou wegsmelten. Het mocht niet baten, de weg moest uiteindelijk een weekend dicht om een nieuwe asfaltlaag aan te brengen.

Hevige regenval

Na regen komt zonneschijn, maar soms ook andersom. Na de hittegolf eind juli zorgde half augustus hevige regenval voor problemen bij het talud van de nieuwe tijdelijke weg. Vanwege de droogte in de maand ervoor was het ingezaaide gras onvoldoende gegroeid. Daardoor spoelde op verschillende plekken zand van het talud weg. Omwonenden hadden te maken met modder op stoepen, parkeerplaatsen en fietspaden. Nadat Combinatie Herepoort het talud had hersteld en de omgeving had schoongemaakt, zijn maatregelen genomen om herhaling te voorkomen.

Van bomenkap tot bomenhotel

Hoewel de zuidelijke ringweg grotendeels door een stedelijke omgeving loopt, is bij de ombouw ook veel aandacht voor flora en fauna. In 2018 is veel gesproken over bomen.

Kap bomen en houtopstanden op talud

In januari gaf de Raad van State groen licht voor het kappen van bomen langs de ringweg, tussen het Julianaplein en het spoor. In 2017 was het grootste deel van de bomen langs de ringweg al gekapt. De bomen moesten weg omdat de taluds waarop de bomen staan, gaan verdwijnen. Voor elke boom die verdwijnt, komt er een nieuwe terug. In december is na protesten van actiegroep Bomenridders en bewoners van de woonschepen in het Noord-Willemskanaal besloten een deel van de bomen en houtopstanden langs de A28 tot de zomer van 2019 te laten staan.

Vrijstaande bomen

Behalve bomen op het talud zijn er ook bomen die ‘vrij staan’, bijvoorbeeld in een straat. Het weghalen van deze solitaire bomen gebeurt alleen als het echt niet anders kan. Boom per boom wordt bekeken of het noodzakelijk is deze weg te halen. Zo kan het gebeuren dat bij de Esperantostraat één boom is blijven staan.

Bomen verplanten

Als bomen in de weg staan voor werkzaamheden, hoeft dat niet per se te betekenen dat ze worden gekapt. Ook het verplanten van bomen is een optie. Zo zijn 52 lindes, die voorheen bij de Lübeckweg stonden, tijdelijk geplant achter de Stainkoel’n aan de Winschoterweg. In dit ‘bomenhotel’ kunnen de gasten rekenen op een luxueuze behandeling, legt groenadviseur Dirk Zwakenberg van Combinatie Herepoort uit. “We gaan de grond rondom de wortelkluiten verbeteren. Hierdoor krijgen ze meer wortelruimte, waardoor de bomen gezond verder kunnen groeien en niet een aantal jaren stil staan in hun ontwikkeling.”

Uitzicht

Het weghalen van bomen verandert het uitzicht op de ringweg vanuit de omliggende buurten. Bewoners van de Maaslaan hebben sinds het kappen van bomen een ‘troosteloos uitzicht’, vonden drie buurvrouwen uit de Amstelstraat. Zij bezorgden in maart hun buren een verrassing door ’s nachts stiekem het terrein voor de flats vol te zetten met 500 potjes narcissen. Een bewoonster zag het ’s ochtends vroeg meteen. “Ik dacht eerst dat het graancirkels waren”, lacht ze. "Maar ik vind het een heel leuk initiatief. We moeten maar eens iets terugdoen voor de bewoners van de Amstelstraat.”

Vleermuizen in de hoofdrol

Het weghalen van bomen kan effect hebben op het leefgebied van dieren. In Groningen komen langs de ringweg veel vleermuizen voor. Op verschillende plekken heeft de aannemer maatregelen genomen om het leven van de vleermuizen zo min mogelijk te verstoren.

Vleermuismaatregelen

Zo hebben we begin 2018 extra bomen en struiken aangeplant bij de Braillevijver. Deze vijver is vorig jaar aangelegd bij de Vondellaan, als eerste deel van de toekomstige Julianavijver. De aanplant zorgt voor meer beschutting en helpt de vleermuizen op hun vliegroute naar andere groengebieden. Ook andere bestaande vijvers en groengebieden in de omgeving hebben we geschikter gemaakt voor vleermuizen. Het gaat daarbij om de Hora Siccamavijvers, de sportvelden achter het Gomarus College en de Dinkelvijver ten noorden van de ringweg. Ter hoogte van de fietstunnel Papiermolen staan in de middenberm en langs de ringweg bakens (‘hop-overs’) om vliegroutes in stand te houden. Verder hebben we straatverlichting aangepast en schermen geplaatst om vliegroutes te verduisteren.

Effect maatregelen

Of de maatregelen helpen, testen we, vertellen eco-Engineer Victor Loehr (Rijkswaterstaat) en adviseur ecologie Janneke van Goethem (Combinatie Herepoort). “Tijdens het seizoen dat de vleermuizen actief zijn, kijken we elke maand of de watervleermuizen, die in Groningen-zuid zeldzaam zijn, gebruik maken van de leefgebieden die we voor ze hebben ingericht. De gewone dwergvleermuizen, die algemener voorkomen, controleren we tweemaal per jaar.” Ondanks de maatregelen is de situatie voor vleermuizen nu minder gunstig dan voor de bomenkap. De ecologen verwachten dat de situatie na de ombouw juist beter is voor de vleermuizen dan vóór de start van de werkzaamheden.

Felle lampen Julianaplein

De vleermuismaatregelen riepen in de omgeving soms vragen en klachten op. Waarvoor dienden bijvoorbeeld de palen die in februari in een halve cirkel bij de Brailleweg waren geplaatst? Er werd geen nieuw Stonehenge gebouwd, maar een scherm dat vleermuizen kunnen gebruiken als routebegeleider. In oktober, toen het eerder donker werd, kwamen er vragen en klachten binnen over felle bouwlampen ter hoogte van het Julianaplein. Deze verlichting moest vleermuizen verjagen die op dit punt gevaarlijk laag over de ringweg vlogen. Begin november konden de lampen, tot opluchting van veel automobilisten en omwonenden, worden gedoofd, omdat de vleermuizen in winterslaap gingen.

Aanpak Ring Zuid zien, horen en beleven

In augustus openden we de deuren van ons informatiecentrum Paviljoen Ring Zuid. Het paviljoen is het visitekaartje van het project Aanpak Ring Zuid. Hier kan iedereen informatie krijgen over het project en de nieuwe ringweg alvast zien, horen en beleven.

Bouw Paviljoen

Om de hoek bij het Julianaplein zijn we in februari begonnen met de bouw van ons informatiecentrum. Tegenover het Noorderpoortcollege aan de Muntinglaan hebben we een tijdelijk gebouw geplaatst. In het voorjaar was het informatiecentrum klaar om ingericht te worden.

Het concept

Evelien van Zanten (23) en Monique Scholing (23), studenten Graphic & Interaction Design aan Academie Minerva, waren betrokken bij de inrichting van het informatiecentrum. De opdracht: bedenk een aantrekkelijk concept, met een flexibele inrichting en ruimtelijke beleving. Samen met zes andere studenten zijn ze deze uitdaging aangegaan. Evelien: “Bij het ontwerp staat de kracht van verbinding centraal. Het infocentrum wordt een plek van ontmoeting en verbinding, tussen mensen onderling en met project Aanpak Ring Zuid.” Zolang het project duurt, blijven studenten van Academie Minerva aan de verdere ontwikkeling en programmering van het informatiecentrum werken.

Beleef de ringweg

In het informatiecentrum kunnen bezoekers een kijkje nemen in de toekomst. Een maquette, impressies, films en animaties geven een goed beeld van de nieuwe zuidelijke ringweg. Ook is er een paviljoentuin in aanbouw. In de tuin komen voorbeelden van materialen en begroeiing die we gebruiken voor de toekomstige zuidelijke ringweg. Onze gastdames en gastheren staan dagelijks klaar om vragen te beantwoorden. Tot nu toe bezochten ruim 900 mensen ons informatiecentrum.

Ieder zijn eigen verhaal over Aanpak Ring Zuid

Iedereen die op een of andere manier betrokken is bij het project Aanpak Ring Zuid, heeft zijn eigen verhaal. Onder andere direct omwonenden, de bouwer van de maquette, de maker van de luchtfoto’s, medewerkers van Combinatie Herepoort en een kunstenaar uit de buurt deelden hun verhaal over de ringweg.

Omwonenden zuidelijke ringweg
Omwonenden zuidelijke ringweg

Omwonenden over meedenken en meedoen

Frank Sciarone, Thomas de Boer en Erik Boer wonen vlak bij de zuidelijke ringweg van Groningen. Erik: “De ombouw van de ring heeft veel gevolgen voor het dagelijks leven van omwonenden. Denk aan geluid, trillingen en omleidingen. En dat gedurende lange tijd. Dit project komt letterlijk tot onze voordeur. Daarom zijn we actief voor ORZO: Omwonenden Ring Zuid Oosterpoort/De Linie/De Meeuwen. ORZO behartigt de belangen van omwonenden en deelt alle relevante informatie. Een werkgroep van zeven mensen volgt het bouwproces op de voet. We letten onder meer op bereikbaarheid, veiligheid, informatievoorziening, gezondheid en leefbaarheid tijdens de werkzaamheden. Zo nodig komen we in actie.”

Maquettebouwer Job Backer
Maquettebouwer Job Backer

Job Backer (maquettebouwer) over monnikenwerk

De metersgrote maquette van de zuidelijke ringweg, tegenwoordig te bekijken in het informatiecentrum Paviljoen Ring Zuid, heeft veel belangstellenden helderheid verschaft over het plan. De eerste versie van de maquette is gebouwd in 2013 en daarna regelmatig aangepast, vertelt maquettemeester Job Backer. “De bouw kostte ons enkele maanden. We waren er dag en nacht mee bezig. Vanwege de oppervlakte en de complexiteit was de maquette bijzonder arbeidsintensief. Met computer en lasersnijder hebben we laag voor laag de basis neergezet: ondergrond, waterpartijen, stratenplan. Daar bovenop alle taluds en gebouwen; allemaal handwerk in MDF en berkenhout. In zekere zin monnikenwerk, maar zodra je zo’n miniwereld ziet groeien, groeit ook de toewijding om er iets moois van te maken….”

2017 Abel Spanninga bijgesneden
Abel Spanninga (Rijkswaterstaat)

Abel Spanninga (Rijkswaterstaat) over het maken van luchtfoto's

Op de website van Aanpak Ring Zuid zijn regelmatig nieuwe luchtfoto’s te zien van de zuidelijke ringweg en omgeving. Ze worden gemaakt tijdens inspectievluchten, vertelt Abel Spanninga van Rijkswaterstaat. “Vooraf stellen we de locaties vast die we tijdens de vlucht willen inspecteren. Tijdens de vlucht maken wij gebruik van twee digitale fotocamera’s met een verschillend zoombereik, tot 300mm. De foto’s maak ik vanuit een geopend schuifraam in de deur van de helikopter.”

Duurt Cazemier (Combinatie Herepoort)
Duurt Cazemier (Combinatie Herepoort)

Duurt Cazemier (Combinatie Herepoort) over monitoring

Waar gewerkt wordt, ontstaat hinder en is kans op schade. Combinatie Herepoort probeert dit zo veel mogelijk te voorkomen door de effecten van de werkzaamheden te meten. ‘Monitoring’ wordt dit genoemd. “Doordat we monitoren, kunnen we het direct zien als er andere effecten zijn dan we hadden verwacht”, zegt Duurt Cazemier van Combinatie Herepoort.

Steward Cees Heuvingh
Steward Cees Heuvingh

Cees Heuvingh (steward) over het oplossen van dagelijkse problemen

Cees is steward bij Combinatie Herepoort en de schakel tussen omwonenden en uitvoerders. "Ik handel klachten af, inventariseer schades, ben aanwezig in Paviljoen Ring Zuid, praat met bewoners of loop rond op de bouwplaatsen. Als iemand een klacht indient, neem ik zo snel mogelijk contact op met die persoon. Soms ga ik bij diegene thuis langs, soms volstaat een telefoongesprek." Bij een klacht onderzoekt Cees altijd of hij deze kan verminderen of zelfs wegnemen.

Kunstenaar Frank Niemeijer
Kunstenaar Frank Niemeijer

Kunstenaar Frank Niemeijer vond dat de ringweg wel wat kleur kon gebruiken

Wie langs de Waterloolaan loopt, kan de kleurrijk versierde bouwhekken niet zijn ontgaan. De laatste maanden van het jaar kreeg het hekwerk een prachtige versiering met wol, bamboe, knuffels en lapjes stof. Kunstenaar Frank Niemeijer blijkt de creatieve aanstichter van dit verrassende kunstwerk te zijn. "Nadat ik was begonnen, ging het project z’n eigen leven leiden."

En in 2019...

Wat verwachten we van het komende jaar? In 2019*…

Wat verwachten we van het komende jaar? In 2019*…

  • wordt de zuidbaan van de tijdelijke weg in gebruik genomen.
  • wordt de bypass Brailleweg in gebruik genomen.
  • slopen we het viaduct over spoor gedeeltelijk.
  • openen we de Paviljoentuin.
  • schuiven we de Helperzoomtunnel in.
  • starten we met de bouw van de bouwkuip voor verdiepte ligging.
  • starten we met aanleg afrit Europaweg.
  • werken we verder aan de op- en afrit Osloweg.
  • werken we verder aan de oprit Corpus den Hoorn richting Drachten.

*Doordat het definitieve uitvoeringsontwerp nog ontbreekt, is het nu niet mogelijk een planning te geven voor het vervolg. Met dat voorbehoud in gedachten kijken we vooruit naar werkzaamheden die in 2019 op het programma zouden kunnen staan.