Jaaroverzicht 2017: De aanloop

Tijdelijke wegen

Op de vier inloopbijeenkomsten over de aanleg van tijdelijke wegen kwamen in totaal ongeveer 450 bezoekers af. Zij kregen van de aannemer informatie over de locatie van de tijdelijke wegen en de aanleg ervan. Ook kregen ze antwoord op vragen over bijvoorbeeld parkeren, rijroutes, planning en werktijden. De aannemer kijkt tevreden op de bijeenkomsten terug.

Uitgewerkt ontwerp

Later in het jaar, in november, presenteerde de aannemer het uitgewerkt ontwerp. In alle vier deelgebieden hebben we een inloopbijeenkomst voor omwonenden georganiseerd. Daarnaast waren er twee bijeenkomsten speciaal voor ondernemers. De bezoekers werden uitgenodigd om de aannemer wensen en aandachtspunten mee te geven voor de uitvoeringsfase. De aannemer probeert hiermee zo veel mogelijk rekening te houden.

In de voorbereiding op de ombouw van de ringweg moest een deel van het gemeentelijke persriool worden verplaatst. Daarom legde de gemeente eind 2016 in de buurt van de ringweg een tijdelijke rioolleiding aan met een diameter van ongeveer 80 centimeter. Boven de grond.

Dwars door de stad

De buis liep dwars door de stad, over een lengte van een kleine twee kilometer. Vanaf het rioolgemaal Geert Huizinga bij de westelijke ringweg, over de Leonard Springerlaan heen, langs de Expositielaan, over de Paterswoldseweg heen, langs de Muntinglaan tot aan het Noord-Willemskanaal. Daar werd de rioolleiding via een zinker onder het Noord-Willemskanaal door geleid. Vervolgens ging de leiding langs de Maaslaan, over de fietstunnel bij de Papiermolen, via het fietspad langs de Zuiderbegraafplaats tot bijna aan de Hereweg.

Kunstwerk

Op verzoek van de gemeente heeft kunstenaar Eva Stalinski de roestkleurige buis voorzien van een kunstwerk. In april werd het officieel onthuld. CBK Groningen omschreef het kunstwerk zo: “Op een vrolijke manier verbeeldt ze wat er in die buis gebeurt en hoe belangrijk riolering eigenlijk is. Ze laat ook ons dagelijks leven zien: onze huishoudelijke gebruiken en opvattingen over hygiëne in relatie tot waterzuivering.”

Klaar

In november 2017 was de nieuwe riolering klaar en kon het tijdelijke persriool weer worden weggehaald.

De kruising met de Barkmolenstraat en de Boermandestraat is omgebouwd tot een voorrangsplein. Links en rechts van deze kruising zijn fietsoversteken aangelegd. Op de kruising met de Meeuwerderweg is de aparte linksafbaan vervallen. Dit maakt het voor fietsers makkelijker om de Griffeweg over te steken. Daarnaast kreeg de Griffeweg een middenberm met groenstrook en een nieuwe bushalte bij de Rabobank.

Drukke route

Voor deze ingrijpende werkzaamheden moest een deel van de Griffeweg worden afgesloten voor al het autoverkeer. Aangezien het gaat om een drukke route in de stad, mocht de weg maar tien dagen dicht. Daarom was het nodig om ook in de avonduren en vroeg in de ochtend te werken. Met het oog op de verwachte geluidshinder hebben we voor omwonenden een inloopbijeenkomst georganiseerd. Helaas bleek dat niet alle omwonenden de brief met informatie hadden ontvangen. Daarom leverden de eerste lawaaiige werkzaamheden in de nachtelijke uren veel reacties op. Via een extra brief en de website zijn de omwonenden geïnformeerd over de voortgang.

Moederdag

De start van de werkzaamheden was aanvankelijk enkele dagen eerder gepland. Speciaal voor bloemenkraam Oosterpoort, op de kop van de Meeuwerderweg, heeft Combinatie Herepoort de werkzaamheden uitgesteld tot Moederdag.

In het plan voor de ombouw van de zuidelijke ringweg (Tracébesluit 2014) was een voetgangersbrug opgenomen, als verbinding tussen de Rivierenbuurt en het openluchtzwembad. Een fietstunnel leek op deze locatie niet meer mogelijk. De weg ligt hier straks lager en bovendien komt naast de ringweg een nieuwe verbindingsweg tussen het Julianaplein en de Hereweg. Een fietstunnel op deze plek zou daarom veel langer moeten worden dan de bestaande fietstunnel en veel lager moeten liggen. En veel mensen voelen zich niet veilig in een tunnel waarvan ze het einde niet kunnen zien.

Oplossing

Aannemer Combinatie Herepoort kwam op de tekentafel van het definitieve ontwerp alsnog tot een oplossing. Om zicht te houden op het einde van de tunnel, wordt ten eerste de verbindingsweg in vergelijking met het huidige plan met 1,90 meter verhoogd. Verder moeten de Maaslaan en de Merwedestraat ter hoogte van de fietstunnel worden verlaagd. De voetpaden langs de woningen blijven wel op de huidige hoogte liggen.

Akkoord

De gemeenteraad van Groningen is in juni akkoord gegaan met het plan. De gemeente draagt in totaal € 4 miljoen bij. Het plan vraagt nog om een aanpassing van het Tracébesluit. De procedure hiervoor wordt in 2018 in gang gezet.

De toe- en de afrit van de zuidelijke ringweg bij de Oosterpoort zijn in de zomer van 2017 definitief dicht gegaan. Het verkeer kan voortaan gebruikmaken van de Europaweg. Het verkeer vanaf de Europaweg richting Julianaplein krijgt daarom als proef langer groen licht.

Op de plek waar nu de toe- en afrit Oosterpoort liggen, wordt de zuidelijke ringweg verdiept aangelegd. Over het verdiepte weggedeelte worden drie 'deksels' gelegd. Hier bovenop komt een nieuw groen gebied: het Zuiderplantsoen.

Werkzaamheden

Voor de voorbereidende werkzaamheden in dit gebied was het nodig om in de zomer al de toe- en afrit Oosterpoort af te sluiten. Sinds de zomer zijn in dit gebied onder andere kabels en leidingen verlegd en damwanden ingetrild. Ook zijn hier werkzaamheden uitgevoerd in de treinvrije periodes in augustus en november.

Proef

De afsluiting van de toe- en afrit Oosterpoort is de eerste definitieve ingreep in de verkeersstromen rond de zuidelijke ringweg. In september is Groningen Bereikbaar een proef gestart met verschillende verkeersmaatregelen om de doorstroming op het Europaplein in Groningen op peil te houden. Zo kreeg het kruispunt een andere indeling van de rijstroken. Verder kreeg het verkeer vanuit het centrum richting de Europaweg vaker en langer groen licht. Later is ook de snelheid op de ringweg verlaagd tot 50 km/uur, om het invoegen te vergemakkelijken. Het is nog niet bekend of de tijdelijke maatregelen permanent worden ingevoerd.

November

Tracébesluit, wijziging 2017

In september zette demissionair minister Melanie Schultz van Haegen haar handtekening onder het Tracébesluit zuidelijke ringweg, wijziging 2017 (WTB-2017). Het nieuwe Tracébesluit was nodig om twee van de drie extra wensen in het plan mogelijk te maken. Het ging om de volledige aansluiting van de zuidelijke ringweg op de Europaweg en de maatregelen om het Julianaplein een groenere aanblik te geven. De zienswijzen die eerder dit jaar op het Ontwerp-Tracébesluit waren ingediend, hadden niet tot aanpassingen geleid.

Omgevingsvergunning Esperantotunnel

De derde extra wens was de aanleg van een tunnel voor fietsers en voetgangers op de plek van de huidige Esperantokruising. Hiervoor was geen aanpassing van het Tracébesluit nodig, maar wel een omgevingsvergunning. Ook hiervoor kwam in 2017 definitief groen licht.

Binnen budget

De extra wensen waren in de aanbestedingsprocedure al opgenomen. Combinatie Herepoort slaagde erin het hele plan plus de drie wensen binnen het budget aan te bieden. In november 2017 constateerde de stuurgroep van Aanpak Ring Zuid dat de extra wensen binnen budget en planologisch uit te voeren zijn. Daarmee werden zij definitief in het project opgenomen.

De Helperzoomtunnel wordt een verbinding tussen Helpman/Coendersborg en de wijken aan de oostzijde van het spoor (Europapark, De Linie en De Oosterpoortbuurt). Vrachtwagens mogen er niet doorheen. De tunnel komt in de plaats van de spoorwegkruising bij de Esperantostraat, die om veiligheidsredenen moet sluiten.

Kademuur

De eerste verrassing was de vondst van een oude kademuur op het bouwterrein. Deze stond op geen enkele tekening weergegeven. Gemeentelijk archeologe Froukje Veenman dook in de archieven en ontdekte het verhaal achter de kademuur. De muur bleek onderdeel te zijn geweest van een spoorbrug die in 1860 was aangelegd over een niet meer bestaand kanaal richting Winschoterdiep. De oorspronkelijke eigenaar van de grond, de familie Quintus, had de aanleg van de spoorbrug bedongen. Ook had de familie een eigen treinhalte gekregen. Na de demping van het kanaal waren de restanten van de oude spoorbrug achtergebleven. Tot dit jaar. In augustus is de kademuur gesloopt.

Water

In het najaar hebben de werkzaamheden enige tijd stilgelegen doordat er water omhoog kwam in de bouwkuip. Dit is inmiddels opgelost.

Tunnelvloer

Eind 2017 is de tunnelvloer van de Helperzoomtunnel aangelegd. In 2018 worden de tunnelwanden gebouwd. Het is de bedoeling dat rond Hemelvaart 2018 de tunnel, die naast het spoor wordt gebouwd, op zijn plek wordt geschoven.

De nieuwe toe- en afrit sluiten aan op de busbaan Peizerweg. Ze zijn aangelegd op verzoek van de gemeente Groningen. Via deze nieuwe toe- en afrit kunnen de bussen die via de A7 van en naar het P+R-terrein rijden, de rotondes bij Hoogkerk mijden. Daardoor is de kans kleiner dat de bussen onderweg tijd verliezen. De toe- en afrit zijn niet bedoeld voor ander verkeer.

Hoogteverschil

Aannemer Combinatie Herepoort heeft de toe- en afrit in twee fases aangelegd. In het voorjaar van 2017 is de aannemer al begonnen met het storten van zand. Nadat dat was ingeklonken, is direct na de bouwvak de puinfundering aangebracht en zijn de nieuwe stukken weg geasfalteerd. Tot slot zijn nog wegmarkering, vangrails, bebording en verlichting aangebracht.

Tijdelijk geluidsscherm

Op verzoek van omwonenden heeft Combinatie Herepoort bij de nieuwe afrit een tijdelijk geluidsscherm geplaatst. Dit geluidsscherm bestaat uit bouwhekken met geluidswerend doek. De doeken moeten het verkeersgeluid van de zuidelijke ringweg beperken totdat hier stil asfalt is aangelegd.

Vrijheidsplein en omgeving

De gemeente Groningen heeft dit jaar het riool verlegd rond het Vrijheidsplein. In de Laan van de Vrede hebben ze hiervoor de straat opengebroken. Rond de Leonard Springerlaan, de Expositielaan en de Donderslaan hebben ze  dit gedaan met boringen onder de grond. Inmiddels is deze klus zo goed als afgerond. Voor deze werkzaamheden werd het riool tijdelijk boven de grond aangelegd. Deze tijdelijke rioolleiding is intussen weer afgebroken.

Julianavijver

In het park rond de Julianavijver heeft de gemeente Groningen het riool verlegd in een open ontgraving. Bij deze werkzaamheden hebben ze sporen gevonden van het vroegere buurtschapje rond de oude Papiermolen. Op deze locatie heeft de gemeente de Dinkelvijver en Julianavijver met elkaar verbonden met een rioolbuis onder de ringweg door.

Papiermolen

Begin 2017 hebben Waterbedrijf Groningen en Enexis de Papiermolenlaan opengebroken om de waterleiding en elektriciteitskabels aan te leggen. In 2016 waren ze met de aanleg begonnen met een gestuurde boring. De boorkop liep vast vanwege zwerfkeien in de grond. De gemeente Groningen heeft onder de parkeerplaats van openluchtbad De Papiermolen het riool verlegd en een en een riothermie-leiding aangelegd. In een riothermie-leiding zit een systeem waarbij de warmte van het afvalwater wordt gebruikt om het zwembad te verwarmen. Enexis en Waterbedrijf Groningen hadden eind 2017 succes met hun boringen vanaf de parkeerplaats van het openluchtbad, onder de ringweg door, naar het Fongerspad. Eerder dit jaar lagen deze boringen enkele maanden stil, omdat de boorkoppen halverwege onder de ringweg vast kwamen te zitten.

Rivierenbuurt

In de Maaslaan heeft de gemeente Groningen de straat opengebroken om het riool te verleggen. Het fietspad langs de Zuiderbegraafplaats is afgesloten. Op deze plek verlegt Waterbedrijf Groningen op dit moment de waterleiding.

Kempkensberg

Afgelopen zomer was de Kempkensberg gedeeltelijk opengebroken. Combinatie Herepoort heeft hier het riool verlegd.

Esperantostraat

Rond de spoorwegkruising bij de Esperantostraat heeft de gemeente in het voorjaar het riool verlegd. Hiervoor was de Esperantostraat en de Verlengde Willemstraat gedeeltelijk opengebroken. Waterbedrijf Groningen heeft in de zomer met een gestuurde boring een waterleiding aangelegd van de Esperantostraat naar de Waterloolaan. Deze boring ging onder het spoor door.

H.L. Wichersstraat en omgeving

In de tweede helft van 2017 verlegde Combinatie Herepoort het riool in de H.L. Wichersstraat en de Verlengde Meeuwderweg. Deze straten hebben ze hiervoor opengebroken. Het riool kruist ook het Oude Winschoterdiep. Hiervoor is het Oude Winschoterdiep tijdelijk voor een deel gedempt zodat het riool aangelegd kon worden.

IJsjes en oliebollen

Vanwege de werkzaamheden rond zwembad De Papiermolen hebben we daar ijsjes uitgedeeld aan de bezoekers. Bewoners van de straten waar kabels en leidingen zijn verlegd, hebben we aan het eind van het jaar verrast met een oliebol. In totaal hebben we zo'n 900 oliebollen uitgedeeld.

Waarom is de bomenkap nodig? De zuidelijke ringweg ligt nu verhoogd, op een dijklichaam. Op de hellingen (taluds) staan heel veel bomen en houtopstanden. Een houtopstand is een ‘verzameling’ van (groepjes) bomen op een aaneengesloten oppervlakte. In de nieuwe situatie verandert de hoogte van de ringweg, bijvoorbeeld op het gedeelte waar de weg verdiept wordt aangelegd. Dat betekent dat de meeste taluds moeten verdwijnen, inclusief de bomen en houtopstanden. Het streven is om zo veel mogelijk van deze bomen alsnog te behouden. Maar in veel gevallen is dat helaas niet mogelijk. In totaal gaat het om het kappen en verplanten van circa 550 bomen en het verwijderen van circa 80.000 m2 houtopstanden.

Start

Combinatie Herepoort heeft in november een start gemaakt met het weghalen van bomen op de plekken waarvoor een vergunning is verleend. Dat gebeurde bij de Muntinglaan/Laan van de Vrede, langs de A28, bij de Laan Corpus den Hoorn, het Vrijheidsplein en het Helperpad.

Vleermuizen

Combinatie Herepoort had ook vergunningen gekregen voor het kappen van bomen op andere plekken, zoals bij de Julianavijver en op de taluds bij de toekomstige verdiepte ligging. Tegen deze bomenkap hebben de Vleermuiswerkgroep en de Natuur en Milieufederatie beroep ingesteld. Zij maken zich zorgen over de vliegroutes en voedselgebieden van vleermuizen. De Raad van State doet hier verwachting in januari 2018 uitspraak over. Tot die tijd mogen die bomen niet gekapt worden.

Nieuwe bomen

Na de ombouw staan er meer bomen in de omgeving van de ringweg dan nu. Alleen al langs de ringweg komen circa 1.000 iepen. In het Zuiderplantsoen, bovenop de verdiepte ligging, komen ongeveer 240 nieuwe bomen, van verschillende soorten. In totaal gaan we ruim 2.000 nieuwe bomen planten.

Stage en opleiding

Combinatie Herepoort wil tijdens het hele project in totaal 87 stage- en opleidingsplaatsen aanbieden. Momenteel staat de teller op 39 plaatsen, namelijk 10 mbo, 24 hbo en 5 wo. Ook is de aannemer bezig om samen met scholen opleidingen te ontwikkelen voor betontimmermannen, vakman-wegenbouwers en hoveniers (zij-instromers).

Verkeersles

Wat zie je wel en niet achter het stuur van een vrachtwagen? In februari mochten leerlingen van het Parcival College in de Rivierenbuurt het zelf ervaren, met uitleg van een chauffeur van Combinatie Herepoort.

Communicatie

Studenten van de studie Communicatie- en Informatiewetenschappen hebben in het voorjaar onderzoek gedaan naar het draagvlak van Aanpak Ring Zuid in de omliggende wijken. Ook hebben ze onderzocht hoe de communicatie over het project wordt gewaardeerd. Op basis hiervan hebben ze voorstellen gedaan om de communicatie met de omwonenden te verbeteren. Een deel van de creatieve ideeën hebben we overgenomen.

Techniek

In april hebben we tijdens Girlsday meisjes kennis laten maken met techniek. 22 meiden uit groep 7 en 8 van cbs Het Palet uit Groningen kwamen op bezoek bij aannemer Combinatie Herepoort.

Rondleidingen

Verder hebben medewerkers van Aanpak Ring Zuid gedurende het jaar verschillende groepen rondgeleid bij de zuidelijke ringweg. We gingen op de fiets langs de ringweg met onder andere verschillende groepen studenten (waaronder Braziliaanse planologiestudenten) en met medewerkers van de gemeente Zwolle, de provincies Groningen en Drenthe. Ook was er een fietsrondleiding als onderdeel van het inspiratiefestival Let’s Gro.

• Openen we ons eigen informatiecentrum aan de Muntinglaan, op de hoek van het Julianaplein.
• Beginnen we met de aanleg van tijdelijke wegen.
• Schuiven we de Helperzoomtunnel op zijn plek onder het spoor.
• Gaat het verkeer op de zuidelijke ringweg over de tijdelijke weg op de noordbaan rijden.
• Ronden we de bouw van de Helperzoomtunnel af.
• Start de bouw van de verdiepte ligging.
• En nog veel meer…

Op de hoogte blijven? Volg ons via onze website, op Facebook, Twitter en Instagram. Of meld je aan voor de digitale nieuwsbrief.

We wensen iedereen een opbouwend 2018!