Projectbureau stelt afgekeurd auditrapport beschikbaar
Onderdeel van het gewijzigde Tracébesluit voor de zuidelijke ringweg is een auditrapport over verkeersveiligheid. De audit is opgesteld op verzoek van de Raad van State en is op 17 februari 2016 naar buiten gebracht, onder meer via deze website. Er is ook een afgekeurde veiligheidsaudit, die niet van betekenis is voor het project. In brieven aan de Gemeenteraad en Provinciale Staten is daar een toelichting op gegeven. Op verzoek van enkele inwoners maakt het projectbureau het afgekeurde rapport openbaar. Projectdirecteur Ton Swanenberg geeft uitleg.
De huidige zuidelijke ringweg is aangelegd in de jaren zestig van de vorige eeuw. Inmiddels voldoet de weg al lang niet meer aan de veiligheidseisen die tegenwoordig aan dergelijke wegen worden gesteld. Het verbeteren van de verkeersveiligheid is dan ook een van de doelen van het project Aanpak Ring Zuid. Maar hoe weet je nu of het er echt veiliger op wordt?
Experts en praktijkmensen aan de tekentafel
Ton Swanenberg, directeur van projectbureau Aanpak Ring Zuid legt uit wat er gedaan is om de zuidelijke ringweg veilig te maken. “Om te beginnen hebben we veiligheidsexperts betrokken bij het maken van het ontwerp voor de weg. We hebben ervaren wegontwerpers van Grontmij en deskundigen van Rijkswaterstaat, de gemeente en de provincie Groningen gevraagd samen het ontwerp voor de weg te laten maken. Voor twee vraagstukken is nader onderzoek gedaan: de technische veiligheid van het verdiepte deel, en de manier waarop weggebruikers dit weggedeelte beleven. En verder hebben we een werkgroep Veiligheid en Ontwerp opgericht. Die is vanaf 2011 betrokken bij het uitwerken van het plan dat er nu ligt.” In de werkgroep zaten mensen uit de praktijk: brandweer, politie, ambulancediensten, wegbeheerders en specialisten van Rijkswaterstaat, zoals van de verkeerscentrale voor Noord-Oost Nederland. Swanenberg. “Zij hebben samen een veiligheidsplan gemaakt dat is overgenomen en nu deel uitmaakt van het plan voor de ombouw van de ringweg.”
Milieueffectrapport
Het werd afgekeurd door het Kwaliteitsorgaan Verkeersveiligheidsaudit (KoVa). Dat is het orgaan dat als scheidsrechter optreedt als er verschil van mening is tussen de opdrachtgever van de audit en de makers van het auditrapport. Het KoVa komt tot de conclusie dat zowel het projectbureau als het auditteam geheel conform de (gestandaardiseerde) procedurevoorschriften heeft gehandeld, maar dat beide partijen de complexiteit van de audit hebben onderschat. Dit heeft geleid tot een auditrapport dat geen recht doet aan de specifieke situatie waar bij het project Aanpak Ring Zuid sprake van is. Swanenberg: “De zuidelijke ringweg in Groningen is geen standaardweg. Hier is maatwerk nodig. Bij het ontwerp zijn we afgeweken van de standaarden die in de handboeken zijn aangegeven. Dat hebben we vanaf 2011 bijgehouden in wat wij een ontwerplogboek noemen. Door een misverstand is dit logboek niet betrokken bij de eerste audit. Alles wat afwijkt van de standaard, is in dit logboek genoteerd en voor alle afwijkingen is een oplossing gevonden. Het logboek is dus een belangrijk onderdeel van het hele plan. Het KoVa was dat met ons eens en heeft die audit daarom afgekeurd.”</p><h2 id="h69ff4c65-710e-4693-a5b1-271abd09e8a1">Adviezen deels overgenomen en deels niet</h2><p>De <a class="importLink" href="bijlage1verkeersveiligheidsaudit.pdf" data-id="0" data-type="pages">tweede audit (pdf, 5.4 MB) voldeed wel aan de opdracht en is op 17 februari naar buiten gebracht. Zo op het oog was die nogal kritisch. De audit constateerde in totaal 43 afwijkingen van de richtlijnen die wegbeheerder Rijkswaterstaat hanteert voor het ontwerp van nieuwe wegen. Bij alle 43 afwijkingen is een advies voor verbetering meegegeven. Het projectbureau heeft 16 van die adviezen overgenomen (bijna 40%). De rest is niet overgenomen, omdat er weloverwogen andere keuzes zijn gemaakt.
Swanenberg: "Om te beginnen: zo'n audit beoordeelt het wegontwerp op basis van handboeken en richtlijnen. Die richtlijnen gaan bijvoorbeeld over de breedte van de rijstroken, de scherpte van de bochten en de lengte van de in- en uitvoegstroken. Maar ook over de verlichting, de zichtlijnen, de vluchtmogelijkheden bij ongelukken en de steilheid van hellingen. Rijkswaterstaat heeft voor alle soorten wegen standaarden opgesteld. Het lastige in Groningen is dat de zuidelijke ringweg geen standaardweg is voor 100 km/uur, zoals het uitgangspunt is in het Handboek Wegontwerp van Rijkswaterstaat. De zuidelijke ringweg krijgt op verzoek van gemeente en provincie een maximumsnelheid van 80 km/uur. En bij wegen met een snelheid van 80 km per uur horen smallere rijstroken dan bij wegen waar je 100 of 130 mag rijden. Maar wegen waar je niet harder dan 80 mag, hebben volgens het Handboek niet meer dan twee rijstroken. De zuidelijke ringweg krijgt er op meerdere plaatsen drie of vier. Dat maakt de zuidelijke ringweg een bijzondere weg, die om bijzondere oplossingen vraagt."
Ontwerp beperkt snelheid
Zo is de inrichting van de vernieuwde ringweg erop gericht de snelheid te beperken. De borden boven de weg worden bijvoorbeeld kleiner dan bij een weg waar je 100 of 130 mag. Ook komen er lagere lichtmasten dan langs een snelweg. De weg wordt in de toekomst omzoomd met bomen en krijgt een groene middenberm. Swanenberg: "Alles is erop gericht dat automobilisten hun voet van het gaspedaal halen als ze Groningen binnenrijden."
Geen vluchtzones
In het verdiepte weggedeelte is er bewust voor gekozen geen vluchtzone langs de rijbaan aan te leggen. Op een vluchtzone kan een auto met pech parkeren. Zo'n zone is ruim twee meter breed en deels uitgevoerd in asfalt. De audit zegt dat er wel een vluchtzone zou moeten zijn. Swanenberg: "Wij wijken daar heel bewust van af, want met een vluchtzone lijkt de weg breder. Denk maar aan de snelweg door de polder naar Amsterdam. Of aan de tolwegen in Frankrijk. Daar ga je bijna automatisch harder rijden. En dat willen we juist niet in Groningen."
Matrixborden
Swanenberg erkent dat het belangrijk is dat je kunt vluchten als er in het verdiepte weggedeelte iets gebeurt. “Daarom komen er matrixborden boven de weg te hangen waarmee rijstroken bij een incident kunnen worden afgesloten. Die worden 24 uur per dag en 7 dagen per week bediend vanuit de verkeerscentrale. Met slagbomen kan de verdiepte ligging bij een incident helemaal worden afgesloten. Brandweer, politie en ambulances kunnen er dan goed bij. Automobilisten kunnen vluchten via de vluchtdeuren en de vluchttrappen die in het verdiepte weggedeelte komen."
Reactienota
Swanenberg: "In de verkeersveiligheidsaudit is een reactienota opgenomen. Daarin geven wij aan wat we doen met alle adviezen van de auditors. Bij de aanbevelingen die we niet overnemen, hebben we toegelicht hoe we de verkeersveiligheid op een andere manier borgen. Er komen overigens nog vaker van dit soort audits. Bijvoorbeeld als de aannemer het ontwerp een stap verder heeft uitgewerkt en vlak voor de openstelling van de vernieuwde ringweg."
Lees ook:
Automobilisten die tijdens Operatie Ring Zuid door de stad Groningen rijden, krijgen te maken met verkeersopstoppingen en vertragingen. Aanpak Ring Zuid en Groningen Bereikbaar roepen iedereen op: vertrek op tijd, bewaar je geduld en houd je aan de verkeersregels.
De ombouw van de zuidelijke ringweg brengt veel mijlpalen met zich mee. De eerstvolgende is de definitieve afsluiting van de oprit vanaf de Hereweg naar het Julianaplein. Donderdagavond om 19.00 uur gaat deze oprit met pensioen.
In fase 2 van Operatie Ring Zuid gebeurt er van alles op en rond het Julianaplein. Nu er geen verkeer rijdt aan de westzijde van het Julianaplein, kunnen we hier in hoog tempo doorwerken. Begin deze week maakte onze fotograaf Raymond Bos een rondje over de bouwplaats.