Vragen aan de expert: Frank van Es over veiligheid in het verdiepte weggedeelte

Wat is veiliger: een tunnel of een verdiept weggedeelte?

“Dat kun je zo niet zeggen. Beide hebben hun specifieke veiligheidsrisico’s, afhankelijk van de situatie, zoals het verkeer dat er doorheen gaat, de omgeving, et cetera. Een voordeel van een verdiepte ligging ten opzichte van een tunnel, is bijvoorbeeld dat de open delen voor een natuurlijke ventilatie zorgen. Eventuele rook kan naar boven. De open delen vormen voor de weggebruiker ook een ‘veilige ruimte’, omdat je hier in de open lucht staat. De deksels hebben impact op de verkeersveiligheid, omdat de weggebruikers te maken krijgen met lichtverschillen: licht, donker, licht, donker... We stellen de verlichting zo af dat dit verschil zo klein mogelijk is.’’

Wat zijn de belangrijkste veiligheidsrisico’s bij een weg die verdiept wordt aangelegd?

“Een verdiepte ligging is niet onveilig. De deksels brengen wel veiligheidsrisico’s met zich mee. De risico’s betreffen de zelfredzaamheid voor weggebruikers bij incidenten, de bereikbaarheid voor hulpverlening en de verkeersveiligheid. Dit hebben we vanaf het begin onderkend. Gedurende het hele ontwerpproces is hier bijzondere aandacht voor geweest. Dit heeft geleid tot een reeks aan voorzieningen en maatregelen.”

"We zijn niet over één nacht ijs gegaan."

Zijn deze voorzieningen en maatregelen voldoende om de veiligheid in de verdiepte ligging te garanderen?

“Om de verdiepte ligging zo veilig mogelijk te maken, is een Veiligheidsplan opgesteld. Dit hebben we gedaan samen met alle betrokken partijen, waaronder Rijkswaterstaat, de hulpverleningsdiensten, de provincie en de gemeente. In het Veiligheidsplan zijn de voorzieningen en maatregelen beschreven die de zelfredzaamheid, de bereikbaarheid van de hulpverleningsdiensten en de verkeersveiligheid vergroten. Voor het bepalen van het pakket aan voorzieningen en maatregelen is de geldende wet- en regelgeving toegepast en zijn er onderzoeken uitgevoerd door onafhankelijke bureaus. Het Veiligheidsplan is onderdeel van het Tracébesluit. We hebben er vanaf 2011 samen aan gewerkt, dus we zijn niet over één nacht ijs gegaan.’’

Kun je voorbeelden geven van deze voorzieningen en maatregelen?

“De voorzieningen in de verdiepte ligging worden bediend door de verkeerscentrale in Wolfheze. Dat is als het ware de regelkamer van Rijkswaterstaat voor de noordelijke en oostelijke provincies. Deze verkeerscentrale kan direct ingrijpen bij pech, een ongeval of een calamiteit. Er komen onder andere detectielussen, camera’s en matrixborden boven de weg. De detectielussen komen om de 30 meter in het wegdek en meten de snelheid van het verkeer. De camera’s signaleren incidenten, zoals een auto met pech of een ongeval. Als er iets aan de hand is, kan de centrale direct een of meerdere rijstroken afsluiten via een rood kruis op de matrixborden. Op deze borden kan ook een lagere maximumsnelheid worden aangegeven, om de doorstroming van het verkeer te bevorderen. Daarnaast kan de verkeersleider met de calamiteitenknop direct de verdiepte ligging voor verkeer afsluiten met afsluitbomen. Bijvoorbeeld als er een incident is met brand. Via de vluchttrappen en de vluchtdeuren in de wanden onder de viaducten kunnen de weggebruikers dan vluchten.’’

In de media is onlangs aandacht geweest voor het vervoer van gevaarlijke stoffen, zoals brandbare gassen. Mogen er straks gevaarlijke stoffen worden vervoerd door het verdiepte weggedeelte?

“Ja, net als in de huidige situatie. De zuidelijke ringweg is onderdeel van de routering gevaarlijke stoffen. Alle gevaarlijke stoffen mogen over de zuidelijke ringweg worden vervoerd, ook door het verdiepte weggedeelte.”

Wordt het vervoer van gevaarlijke stoffen gevaarlijker met een verdiepte ligging?

“Eerder vroeg je me naar de veiligheid in de verdiepte ligging. Deze vraag gaat over de veiligheid voor de omgeving, de zogenaamde ‘externe veiligheid’. We hebben het dan bijvoorbeeld over het effect van een explosie met een gevaarlijke stof in de verdiepte ligging voor de omgeving. Ook dit is nauwkeurig onderzocht door TNO, een onafhankelijk bureau. In het rapport Externe veiligheid, onderdeel van het Tracébesluit, is op basis van de vereiste risicoberekeningen nagegaan of de zuidelijke ringweg en de verdiepte ligging aan alle risiconormeringen voldoen. Uit het rapport blijkt dat door de verdiepte ligging de veiligheid voor de omgeving licht verbetert ten opzichte van nu. Dat komt onder andere door de deksels. Deze deksels worden van een zodanige dikte gemaakt dat ze niet zullen bezwijken bij een explosie en dus de omgeving beschermen. Zo'n bescherming is er nu niet, want nu ligt de ringweg op een dijklichaam, een paar meter boven de grond.’’

Critici zeggen dat er al bij een kleine verschuiving in het transport van gevaarlijke stoffen een probleem ontstaat. Als er in de toekomst bijvoorbeeld meer vloeibaar aardgas (LNG) wordt vervoerd, voldoet de zuidelijke ringweg niet meer aan de veiligheidseisen, zo stellen zij. Klopt dat?

“In het rapport Externe veiligheid zijn prognoses opgenomen van het vervoer van gevaarlijke stoffen voor onder andere het jaar 2030. Deze aantallen zijn ook meegenomen in de berekeningen. Het is niet zo dat bij een kleine verschuiving van de hoeveelheid van een bepaalde stof de normering meteen wordt overschreden. Hier zit een vrij brede marge in. Uiteraard moet je de aantallen en hoeveelheden wel monitoren. Dit gebeurt landelijk door het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Als hieruit blijkt dat er grote verschuivingen zijn, bijvoorbeeld dat er veel meer LNG wordt vervoerd, dan gaan we na wat dat betekent voor de risico's. Als die te groot worden en de veiligheidsnormen worden overschreden, volgen er extra maatregelen. Er is dus geen sprake van dat de vernieuwde ringweg niet aan deze veiligheidseisen voldoet.’’

"Alle gevaarlijke stoffen mogen over de zuidelijke ringweg worden vervoerd, ook door het verdiepte weggedeelte."

Uw vraag?

Heeft u een vraag die hierboven nog niet is beantwoord? Stel hem dan via de reacties hieronder.